สุขภาพ : ฟ้าทะลายโจรสมุนไพรใกล้ตัวที่ควรปลูกไว้ในบ้าน
ฟ้าทะลายโจร Andrographis paniculate (Burm.f.) Wall.ex Nees ฟ้าทะลาย หญ้ากันงู น้ำลายพังพอน สามสิบดี
วงศ์ Acanthaceae
ไม้ล้มลุก มีลำต้นสูงประมาณ 30-100 เซนติเมตร กิ่งก้านเป็นเหลี่ยม ใบเดี่ยว รูปใบหอก โคนและปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ ผิวใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอกช่อออกที่ซอกใบและปลายยอด กลีบดอกสีขาว โคนกลีบติดกัน ปลายแยกเป็น 2 ปาก ปากบนมีเส้นสีม่วงแดงพาด ผลเป็นฝัก รูปทรงกระบอก
ทั้งต้น รสขม สรรพคุณ แก้ไข แก้หวัด แก้ต่อมทอนซิลอักเสบ แก้ปอดอักเสบ แก้บิด ท้องเสีย ต้มกับเบญจมาศสวน ดื่มแก้ไส้ติ่งอักเสบ ลดความดัน แต่ไม่ควรใช้ติดต่อนานเกินไป ผู้ที่มีความดันต่ำ เป็นโรคหัวใจไม่ควรใช้
สาระสำคัญ : ทั้งต้นมี flavonoid, diterpenoid, andrographolide, polyphenol, benzonoid, flavone, neoandrografolid
ขนาดและวิธีใช้
1. แก้ไข้หวัด เจ็บคอ ร้อนใน ท้องเสีย เจ็บคอ ครั้งละ 1,500 มิลลิกรัม (ต่อน้ำหนักตัว 60 กก.) หลังอาหาร เช้า – กลางวัน – เย็น และก่อนนอน
2. ท้องเสีย 1,500 มิลลิกรัม (ต่อน้ำหนักตัว 60 กก.) หลังอาหาร เช้า – กลางวัน – เย็น
3. หากใช้ติดต่อกัน 3 วัน แล้วไม่หายหรือมีอาการรุนแรงขึ้นระหว่างใช้ยา ควรหยุดใช้และไปพบแพทย์
ข้อควรระวัง
1. เนื่องจากฟ้าทะลายโจร เป็นยาเย็น จึงเหมาะกับไข้ไม่สบายตัวร้อน ดังนั้น หากเป็นไข้แบบเย็นหนาวสั่น, โรคหัวใจ จึงไม่ควรใช้
2. หากใช้ติดต่อกัน 3 วัน แล้วไม่หายหรือมีอาการรุนแรงขึ้นระหว่างใช้ยา ควรหยุดใช้และไปพบแพทย์ และไม่ควรทานเกิน 7 วัน
3. สำหรับผู้มีเป็นความดันโลหิตต่ำไม่ควรใช้เพราะฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ลดความดันโลหิต
4. ควรระวังในรายที่มีอาการแพ้ยา หรืออาการข้างเคียง เพราะอาจเป็นภูมิแพ้เฉียบพลันจนเสียชีวิตได้
5. สตรีมีครรภ์และกำลังให้นมบุตร ไม่ควรทาน
อ้างอิง :
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมธิราช. เภสัชกรรมแผนไทย.2555.
วุฒิ วุฒิธรรมเวช. ภูมิปัญญาไทยสู้ภัยโรค. กรุงเทพฯ. 2555.
เรียบเรียง – ภาพ : พท.กล้วยไม้
